گالوانیزه کردن به فرایندی اطلاق می‌شود که طی آن آهن و فولاد با فلز روی پوشش داده می‌شوند تا در مقابل زنگ زدگی و خوردگی محافظت شوند. این فرایند به روش‌هایی مختلف انجام می‌شود که معمول‌ترین آن‌ها گالوانیزه گرم و سرد است و از میان این دو روش، گالوانیزه گرم رایج‌تر بوده و توسط آن قسمت‌های خاصی از فولاد در وانی از روی مذاب غوطه‌ور شده و برای جلوگیری از اکسید شدن پوشش داده می‌شود.
با توجه به اهمیت و کاربرد ورقهای گالوانیزه در صنایع مختلف قصد داریم در این مقاله با پاسخ به سوال گالوانیزه چیست و همچنین معرفی انواع روش‌های گالوانیزاسیون و مزایا و معایب آن، شما را بیشتر با این فرآیند بیشتر آشنا کنیم.
همچنین برای سفارش خدمات گالوانیزه میتوانید با متخصصان ما از طریق لینک زیر در تماس باشید:
گالوانیزه چیست؟
حتما تا کنون از نزدیک فلزاتی نظیر آهن و فولاد را دیده‌اید که دچار زنگ‌زدگی و خوردگی شده‌اند و کارایی لازم را برای استفاده در صنعت از دست داده‌اند. برای اینکه از این زنگ‌زدگی جلوگیری شود ورقهای آهن و فولاد را با لایه‌ای از فلز روی پوشش می‌دهند تا محافظی قدرتمند برای آن‌ها ایجاد شود. این فرآیند با نام گالوانیزاسیون شناخته می‌شود و یک روش علمی است که بر پایه خواص شیمیایی و فیزیکی فلزات اجرا می‌شود.
پس از انجام عملیات گالوانیزه کردن سطح فلز با لایه‌ای از اکسید روی پوشش داده شده و اجازه ورود رطوبت و هوا را به لایه زیرین و سطح آهن و فولاد نمی‌دهد، همین محافظت الکتروشیمیایی موجب بالا رفتن طول عمر فلزات شده و مزایای استفاده از آن‌ها در صنعت افزایش خواهد یافت. حال که متوجه شدیدم گالوانیزه چیست، نوبت به آشنایی با انواع روش‌های گالوانیزه کردن است.
انواع گالوانیزه کردن
همانطور که ذکر شد، سطوح فولاد و آهن همیشه در معرض خطر زنگ زدگی هستند و کیفیت و کارایی خود را به راحتی از دست می‌دهند، همین موضوع موجب شده که محققین و صنعتگران به دنبال راهی باشند تا از این فرسودگی جلوگیری کنند. یکی از این راهکارها، گالوانیزاسیون است که به روش‌های مختلف انجام می‌گیرد. این روش‌ها شامل گالوانیزاسیون گرم و سرد، پیش گالوانیزه و الکتروگالوانیزه می‌شوند که در ادامه بیشتر با آن‌ها آشنا خواهیم شد.
۱- گالوانیزاسیون گرم
از خدمات گالوانیزه گرم برای ساخت انواع محصولات فلزی استفاده می‌شود. این روش یکی از مهمترین انواع روش گالوانیزاسیون محسوب می‌شود که طی آن قطعات فولادی در فلز روی مذاب غوطه‌ور شده و پوشش‌دهی می‌شوند. دمای فلز روی در این روش ۴۴۹ درجه است که به عملیات حرارتی نیز شهرت دارد. برای انجام گالوانیزاسیون گرم مراحلی زیر انجام می‌شود:
- حذف آلودگی‌های سطح فلز
- پاکسازی موادی که در مرحله حذف آلودگی‌ها استفاده شده‌اند
- حذف لایه‌های اکسید آهن با استفاده از محلول اسیدی
- غوطه‌ور کردن فولاد در روی مذاب
- خارج کردن فولاد از وان روی
- خشک کردن فولاد گالوانیزه شده
بیشتر بخوانید: هزینه گالوانیزه گرم
۲- گالوانیزاسیون سرد
خدمات گالوانیزه سرد نیز یکی از انواع روش‌های گالوانیزه کردن است که بر اساس نوع گرم نیاز به دمای بالا نداشته و بر پایه الکترولیت انجام می‌شود. در گالوانیزه سرد فلز روی مانند رنگ تمام سطح فلز را پوشش می‌دهد و به دلیل اینکه میزان پوشانندگی و غلظت فلز روی در این روش نسبت به روش گرم کمتر است، مقاومت آن در مقابل زنگ‌زدگی و نفوذ هوا و رطوبت کمتر است. از گالوانیزه سرد در کارهایی که زیبای ظاهر آن‌ها اهمیت زیادی دارد استفاده می‌شود چرا که ظاهری زیبا و درخشان به قطعات می‌بخشد.
تفاوت گالوانیزه سرد و گرم
گالوانیزه گرم و سرد دو روش متفاوت برای بالا بردن طول عمر فولاد و آهن هستند و از این قطعات در مقابل فرسودگی و خوردگی جلوگیری میکنند ولی تفاوت‌هایی نیز با هم دارند که اگر تمایل دارید بدانید تفاوت این دو روش گالوانیزه چیست همراه ما باشید. باتوجه به توضیحاتی که در بخش قبل ذکر شد، این تفاوت‌ها عبارتند از:
روش اجرا و آماده سازی: روش اجرای این دو نوع گالوانیزه کردن با هم متفاوت بوده و هریک با مراحل خاصی انجام می‌شوند.
مقاومت: مقاومت قطعات تهیه شده با گالوانیزاسیون گرم بیشتر از روش سرد است.
آلایندگی: گالوانیزه گرم آلاینده‌های کمتری را منتشر می‌کند.
زیبایی ظاهری: درخشندگی و براقیت قطعات گالوانیزه شده به روش سرد بیشتر بوده و ظاهری زیباتر دارند.
ضخامت: ورقهای آماده شده به روش گرم از ضخامت بیشتری برخوردار هستند.
عمر و دوام: ورقهای گالوانیزه گرم به دلیل ضخامت و چسبندگی بالای فلز روی، مقاوم‌تر بوده و طول عمر بیشتری دارند.
سطح: سطح ورقهای تولید شده با گالوانیزاسیون گرم کدر هستند؛ این درحالی است که ورقهای آماده شده به روش سرد سطح صاف و درخشان داشته و در صنایع خودروسازی، قطعه‌‌سازی و پیچ و مهره که زیبایی ظاهر کار اهمیت دارد، کاربرد دارند.
موارد استفاده گالوانیزه
از گالوانیزه کردن برای آماده‌سازی قطعات مورد نیاز در صنایع مختلف استفاده می‌شود. بعنوان مثال محصولات به کار رفته در اغلب پروژه‌های ساختمانی و صنعتی، تحت فرایند گالوانیزاسیون قرار می‌گیرند تا ضمن محافظت در برابر آسیب دیدگی، طول عمر آن‌ها نیز افزایش پیدا کند. در نهایت با فرمینگ ورق گالوانیزه، کاربرد زیادی در صنعت ساختمان پیدا میکنند. از قطعاتی که تحت فرایند گالوانیزاسیون قرار می‌گیرند می‌توان به لوله، پروفیل، ورق فولادی، نبشی، ناودانی و مواردی از این قبیل اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: نورد چیست؟
مزایای گالوانیزه چیست؟
گالوانیزاسیون مزایای بی‌شماری داشته که موجب می‌شود از قطعاتی که گالوانیزه شده‌اند به‌وفور در صنایع مختلف استفاده شود. این مزایا عبارتند از:
مقرون‌به‌صرفه بودن: گالوانیزه کردن یکی از پوشش‌های محافظتی مقرون‌به‌صرفه محسوب می‌شود و نسبت به سایر روش‌های پوشش‌دهی نظیر رنگ کردن کم هزینه‌تر است.
عمر طولانی: قطعات گالوانیزه شده با فاز روی عمر طولانی‌تری نسبت به سایر روش‌ها دارند.
افزایش مقاومت: گالوانیزاسیون مقاومت قطعات را در برابر نفوذ رطوبت و هوا افزایش می‌دهد.
پوشش محکم: لایه محافظ ایجاد شده از ضخامت بالایی برخوردار بوده و استحکام بالایی نیز دارد.
آماده‌سازی سریع: سرعت بالای فرایند گالوانیزاسیون یکی دیگر از مزایای آن محسوب می‌شوند.
کاهش هزینه‌های نگهداری: گالوانیزاسیون با پوشش دهی قطعات موجب کاهش هزینه تعمیر و نگهداری آن‌ها می‌شود.
انعطاف‌پذیری: از فرآیند گالوانیزه کردن می‌توان برای تمامی قطعات با اشکال مختلف استفاده کرد.
بیشتر بدانید: ورق گالوانیزه شادآباد
معایب گالوانیزه کردن
باوجود تمام مزایایی که عملیات گالوانیزه کردن دارد، این فرآیند عاری از عیب نبود و ایراداتی نیز بر آن وارد شده است. این معایب عبارتند از:
میزان چسبندگی: میزان چسبندگی فلز روی در فرآیند گالوانیزاسیون به درجه خلوص روی و عناصر آلیاژی موجود در آن بستگی دارد.
ایجاد آلودگی: یکی از معایب مهم گالوانیزه کردن، تولید گازها و بخارهای سمی در زمان جوشکاری این قطعات است.
پیچیدگی عملیات جوشکاری: ورق‌هایی که تحت فرآیند گالوانیزه شدن قرار گرفته‌اند عملیات جوشکاری پیچیده‌ای دارند.
فرآیند گالوانیزه کردن
در این مقاله سعی کردیم با پاسخ به سوال گالوانیزه چیست؟ این فرآیند ویژه را از جهات مختلف مورد بررسی قرار دهیم تا از اهمیت نقش آن در کیفیت کار و تولیدات صنایع مختلف مطلع شویم. فرآیند گالوانیزه کردن به پوشش‌دهی آهن و فولاد توسط فلز روی گفته می‌شود که طی آن این قطعات از مقاومت و استحکام بالایی برخوردار خواهند شد و برای استفاده در صنعت خودروسازی، ساختمان، ساخت لوازم خانگی، لوله‌های انتقال آب، سقف‌های شیروانی و ناودان و غیره آماده می‌شوند.
